Vogels hebben fascinerende mechanismen om botsingen tijdens het vliegen te vermijden. Van het gebruik van hun zicht tot het beheren van hun omgeving, deze aanpassingen stellen hen in staat om behendig te navigeren, zelfs bij hoge snelheden. Ontdek hoe deze geweldige wezens erin slagen obstakels te ontwijken en wat we kunnen leren om het risico op botsingen door door de mens gemaakte structuren te verminderen.
In dit artikel
Hoe voorkomen vogels botsingen?
Vogels zijn echte luchta acrobaten. Stel je een sperwer voor die met hoge snelheid door een heg vliegt of een kolibrie die met ongelooflijke behendigheid van bloem naar bloem fladdert. Hoe vermijden ze botsingen met andere vogels of obstakels in hun omgeving bij deze duizelingwekkende snelheden?
Het geheim van insecten: bewegingssnelheid
Insecten zoals bijen gebruiken de beweging van beelden over hun netvlies (genaamd bewegingssnelheid) om informatie te verzamelen over hun beweging ten opzichte van hun omgeving. Door te observeren hoe snel objecten lijken te passeren, kunnen bijen hun vlucht aanpassen om obstakels te vermijden en een stabiele koers te behouden.
Deze techniek lijkt op hoe wij onze snelheid in een auto inschatten. Een bord dat je in de verte ziet, lijkt snel voorbij te zoomen als je je hoofd draait om het te lezen. Door deze veranderingen in de schijnbare snelheid te observeren, kunnen bijen, en bij uitbreiding andere vliegende dieren, botsingen vermijden door hun vluchtgedrag aan te passen.
Vogels en het beheer van verticale beweging
Onderzoek uitgevoerd door Roslyn Dakin en haar team aan Anna’s kolibries heeft aangetoond dat vogels, in tegenstelling tot insecten, niet alleen vertrouwen op de laterale bewegingssnelheid. In hun experimenten konden kolibries in een rechte lijn vliegen, zelfs wanneer verticale balkpatronen asymmetrisch op de wanden van een buis werden geprojecteerd. Dit suggereert dat deze vogels meer aandacht besteden aan de verticale veranderingen van objecten naarmate ze dichterbij komen.
Met andere woorden, vogels gebruiken de schijnbare grootteverandering van objecten voor hen om hun snelheid en afstand in te schatten. Stel je voor dat je rent naar twee identieke horizontale balken, waarvan de ene dichterbij is dan de andere. De dichtstbijzijnde zou sneller lijken te groeien in je gezichtsveld, waardoor je je snelheid kunt aanpassen om een botsing te voorkomen.
Gespecialiseerde neurale paden van vogels
Bij duiven zijn de neuronen die de schijnbare uitbreiding van objecten verwerken, geïdentificeerd in de nucleus rotundus, een gebied van de thalamus dat betrokken is bij complexe visuele verwerking. Het tectofugale pad, een van de drie hoofdwegen van het visuele systeem van vogels, speelt een cruciale rol bij de perceptie van helderheid, kleurherkenning, patroonherkenning en zowel eenvoudige als complexe bewegingsdiscriminatie.
Bovendien is het accessoire optische systeem (AOS), dat de lentiforme nucleus van het mesencephalon (LM) en de nucleus van het basale optische kanaal (nBOR) omvat, cruciaal voor het verwerken van optische stroominformatie die wordt gegenereerd door zelfbeweging. Deze wegen zijn essentieel voor vogels om snel en effectief te reageren op hun dynamische omgeving.
Wanneer botsingen plaatsvinden
Ondanks deze indrukwekkende aanpassingen komen botsingen voor. Elk jaar sterven miljoenen vogels na botsingen met kunstmatige structuren zoals gebouwen, elektriciteitslijnen en windturbines. Waarom zien deze vogels deze obstakels niet die ons zo voor de hand liggend lijken?
Een mogelijke verklaring, zoals voorgesteld door Graham Martin in zijn boek Sensory Ecology of Birds, is dat sommige vogels, zoals vale gieren, veel tijd besteden aan het kijken naar beneden op zoek naar voedsel, wat hun vermogen om obstakels boven hen te detecteren vermindert. Bovendien vliegen ze vaak voorbij hun waarnemingsvermogen, wat betekent dat ze niet alle visuele informatie bij hoge snelheden kunnen verwerken, waardoor sommige botsingen onvermijdelijk zijn.
Strategieën voor het verminderen van botsingen
Wat kunnen we doen om het risico op botsingen te minimaliseren? Botsingsvermijding kan strategieën omvatten zoals het strategisch plaatsen van windturbines en elektriciteitsleidingen in gebieden die minder vaak door vogels worden bezocht. Het toevoegen van visuele markeringen zoals vlaggen of schijven aan de lijnen kan ook incidenten verminderen, hoewel dit niet altijd effectief is.
Voor windparken kan het nuttig zijn om ze ver weg van migratiecorridors of broedkolonies te plaatsen. Daarnaast kan het beperken van de werking van de turbines tot perioden waarin botsingen minder waarschijnlijk zijn, helpen om risico’s te verminderen. Hoewel deze oplossingen niet perfect zijn, vertegenwoordigen ze belangrijke stappen naar de bescherming van vogels tegen de gevaren van door de mens gemaakte structuren.
Uiteindelijk kunnen we door beter te begrijpen hoe vogels hun omgeving waarnemen en door onze structuren dienovereenkomstig aan te passen, hopen het aantal botsingen aanzienlijk te verminderen en bij te dragen aan het behoud van deze fascinerende wezens.
-
